بررسی فرایند واژه سازی در زاد المسافر ناصرخسرو

نویسندگان

محمدنبی خیرآبادی

دانشگاه حکیم سبزواری مهیار علوی مقدّم

دانشگاه حکیم سبزواری احمد خواجه ایم

دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

در میان آثار نثر ناصرخسرو، زاد المسافر1 از نظر موضوع و شیوه­ نگارش، از ارزش ویژه­ای برخوردار است. ناصر­خسرو در این کتاب که آن را بعد از سفرنامه نوشته­است، برای تبیین مباحث فلسفی و پاسخ گویی به حکیمان ایران و فیلسوفان یونان، برای اصطلاحات فلسفی، برابرهای زیبا قرار می­دهد. از این نظر، بعد از کتاب­های ترجمه شده از عربی مانند ترجمه­ تفسیر طبری و تاریخ بلعمی که به ضرورت ترجمه در آن­ها معادل سازی صورت گرفته­است­، این کتاب در کنار کتاب­هایی چون التفهیم و دانشنامه­ ­علایی جزو اولین آثار غیر ترجمه­ای محسوب می­شود که به ضرورت موضوع به واژه­سازی می پردازد. این جستار به الگوهای واژه­سازی درون­متنی در این کتاب و تنوع آن می پردازد که به سبب آشنایی ناصرخسرو با ویژگی­ها و امکانات زبان بوده­است و شباهت آرای وی با نظریه­های زبان شناسی جدید در باب زبان، گفتار و نوشتار، موید آن است؛ به عبارت دیگر، جستار حاضر بر پایه آموزه های زبان شناختی، به بررسی فرایند واژه سازی در متن ادبی- فلسفی زاد المسافر می پردازد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی فرایند واژه‌سازی در زاد‌ المسافر ناصرخسرو

در میان آثار نثر ناصرخسرو، زاد المسافر1 از نظر موضوع و شیوه­ نگارش، از ارزش ویژه­ای برخوردار است. ناصر­خسرو در این کتاب که آن را بعد از سفرنامه نوشته­است، برای تبیین مباحث فلسفی و پاسخ‌گویی به حکیمان ایران و فیلسوفان یونان، برای اصطلاحات فلسفی، برابرهای زیبا قرار می­دهد. از این نظر، بعد از کتاب­های ترجمه‌شده از عربی مانند ترجمه­ تفسیر طبری و تاریخ بلعمی که به ضرورت ترجمه در آن­ها معادل‌سازی صور...

متن کامل

اشتقاق و واژه سازی در زبان عربی

زبان شناسان عرب از آغاز تاکنون پژوهش های ژرف و گسترده ای را پیرامون زبان عربی، به ویژه در زمینه لغت شناسی و تصریف و قوانین تغییر و تحول واژگان و اصول و ریشه یابی آن، انجام داده اند. این کاوش ها به شناخت گونه های مختلف واژگان و تشخیص قواعد حاکم بر دگرگونی های آن انجامید. نتایج حاصل از این مطالعات و بررسی ها در پیدایش علم صرف (Morpholo...

متن کامل

بررسی نماد در دیوان ناصرخسرو

اشعار ناصرخسرو از جنبه­های گوناگون قابل بررسی است و هدف در این پژوهش،  بررسی نماد در شعر این شاعر است.  ابتدا نمادهای به کار رفته در دیوان وی، از جهت خاستگاه  بررسی و سپس انسانی یا فرارونده بودن آ­­­­ن­ها مشخص شده است. نمادهای به کار رفته در دیوان ناصرخسرو، از نوع نمادهای انسانی هستند و خاستگاه آن­ها طبیعت (درختان) و جاندارانی مانند  پرندگان و حیوانات، شخصیت­های تاریخی و مذهبی، موجودات افسانه­ا...

متن کامل

ضرورت واژه سازی و پیشینه ی آن در ادب فارسی با تکیه بر آثار منثور ناصرخسرو

چکیده : زبان را می توان معمار تاریخ یک ملّت دانست و هر چه ابزار دست این معمار سالم تر و متّکی به عناصر بومی باشد، استقلال و هویّت آن ماندگار تر خواهد بود؛ بنابراین، ضرورتِ نگهداریِ زبان فارسی و پالایش آن از عناصر غیر ضرور، وظیفه ی هر ایرانی فرهیخته می باشد. با اعتراف به این نکته که وام ستانی در حدِّ اعتدال در هرزبانی نه تنها عیب نیست، بلکه موجب غنای آن زبان می گردد و دامنه ی واژگانی آن را گسترش می د...

15 صفحه اول

فرایند واژه سازی با وندها در دیوان انوری

ساختمان واژه را در بخشی از دستور زبان بررسی می کنند که صرف نامیده می شود. ساختمان واژه خود دو گونه تصریفی و اشتقاقی است. در صرف تصریفی نقش نحوی واژه را مورد بررسی قرار می دهند. در ساخت اشتقاقی واژه به نقش دو عامل مهم یعنی پیشوندها و پسوندها پرداخته می شود. پیشوندها و پسوندها از نظر فعال بودن یا نیمه فعال و یا غیر فعال بودن آنها مورد بررسی قرار می گیرند. اگر پیشوندها و پسوندها را از نظر مذکور ب...

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
متن شناسی ادب فارسی

جلد ۸، شماره ۲، صفحات ۹۱-۱۰۸

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023